Drenaż limfatyczny zyskuje na popularności - uważany jest za jedną z najskuteczniejszych metod związanych z niwelowaniem obrzęków limfatycznych. Stosowany jest w celu usprawnienia funkcjonowania układu limfatycznego oraz jako wsparcie innych układów np. odpornościowego, pokarmowego czy krwionośnego. Drenaż limfatyczny przynosi wiele korzyści - może być wykonywany przez specjalistę bądź aparat do drenażu limfatycznego. Co to jest i na czym polega drenaż limfatyczny? Jakie są wskazania do stosowania drenażu limfatycznego? Na jakie części ciała stosuje się drenaż limfatyczny?
Drenaż limfatyczny jest jednym z elementów działań (zabiegów) fizjoterapeutycznych - jest to rodzaj masażu. Jego twórcą jest Emil Vodder – duński lekarz. Opracowana przez niego metoda masażu była efektem długoletnich obserwacji i studiów na ten temat. Drenaż limfatyczny może zostać przeprowadzony na dwa sposoby, dlatego też wyróżnia się manualny drenaż limfatyczny oraz mechaniczny drenaż limfatyczny. Manualny drenaż limfatyczny wykonywany jest przez fizjoterapeutę bądź innego specjalistę i polega na wykonywaniu określonych ucisków przy pomocy rąk. Natomiast mechaniczny drenaż limfatyczny, inaczej presoterapia, wykonywany jest przez odpowiednie urządzenie. Zabieg jest łatwy i zautomatyzowany, dlatego też aparat do drenażu limfatycznego może być stosowany w warunkach domowych. Aparaty do drenażu limfatycznego to urządzenia skierowane do osób, które z różnych powodów chciałyby wykonywać zabieg drenażu limfatycznego w swoim domu. Masaż limfatyczny w domu jest bezpieczny i przynosi również zadowalające efekty.
Drenaż limfatyczny polega na poprawie funkcjonowania i pobudzenia limfy w układzie limfatycznym tj. usprawnieniu krążenia chłonki. Drenaż limfatyczny ma za zadanie przeciwdziałać powstawaniu chorób, które mogą zostać wywołane zastojem wspomnianej limfy oraz zlikwidować obrzęki zapalne, zastoinowe, onkotyczne oraz chłonne. Ma on również na celu usprawnienie przepływu chłonki po przebytych różnorodnych chorobach np. nowotworowych, zakaźnych - według specjalistów przyśpiesza powrót do zdrowia. Drenaż limfatyczny może być także wykonywany jako zabieg wspomagający proces redukcji cellulitu oraz podczas odchudzania. Zabieg drenażu limfatycznego na w szczególności na celu: usprawnienie krążenia limfy w układzie, udrożnienie węzłów chłonnych, oczyszczenie organizmu oraz oprowadzenie toksyn, jak i zwiększenie produkcji limfocytów. Efekty drenażu limfatycznego są wielowymiarowe i często zauważalne zaraz po zabiegu.
Drenaż limfatyczny jest zabiegiem, który można wykonywać na różnych częściach ciała. Polska metoda drenażu limfatycznego oparta jest głównie na stosowaniu kilku technik, które obejmują: głaskanie (ogólne i miejscowe), rozcieranie spiralne, rozcieranie koliste, uciski oraz ugniatanie. Wyróżnić można całkowity drenaż limfatyczny, jak i częściowy drenaż limfatyczny. Najprostszy podział opisywanego masażu uwzględnia miejsce jego wykonywania, dlatego tez specjaliści wyróżniają:
Drenaż limfatyczny twarzy ma w szczególności na celu usunięcie nieestetycznych zasinień oraz obrzęków powstałych po operacji, ekstrakcji zębów czy zabiegach medycyny estetycznej. Dodatkowo, masaż ma na celu poprawę kondycji skóry oraz ujędrnienie jej, dlatego też stosowany jest często jako zabieg pielęgnacyjny.
Drenaż limfatyczny brzucha stosowany jest u osób mających obrzęki pooperacyjne w tym obszarze, jak i osób, które zmagają się z cellulitem, nadwagą, problemami trawiennymi i obrzękami lipidowymi.
Drenaż limfatyczny nóg związany jest z masażem kończyn dolnych. Wykorzystywany jest u osób, które przeszły różnorodne operacje, jak i posiadają stojącą pracę, która obarcza je ryzykiem zastojów np. kelnerzy, fryzjerzy. Masaż ma na celu zmniejszenie bólu i zredukowanie obrzęków. Drenaż limfatyczny kończyny dolnej wykonywany jest wzdłuż naczyń limfatycznych.
Drenaż limfatyczny rąk związany jest z opracowaniem całej kończyny górnej. Obejmuje on obszar od dołów pachowych, poprzez ramię, staw nadgarstkowy i staw łokciowy, aż po końce palców. Drenaż limfatyczny kończyny górnej najczęściej stosowany jest u kobiet, które przebyły mastektomię.
Drenaż limfatyczny klatki piersiowej obejmuje dwie fazy masażu. U kobiet wykonywany jest zabieg z pominięciem gruczołu piersiowego.
Drenaż limfatyczny obejmuje drenaż nadobojczykowych dołów, kątów żuchwy, kręgów piersiowych (pierwszego oraz drugiego kręgu piersiowego), wyrostków kolczystych kręgów szyjnych, otworu potylicznego, guzowatości kości potylicznej, szwów kości potylicznej oraz czubka głowy.
Drenaż limfatyczny grzbietu wykonywany jest w dwóch fazach. Faza pierwsza składa się z drenażu dołów pachowych, a następnie drenażu w kierunku równoległym do kręgosłupa. Druga natomiast obejmuje drenaż w kierunku prostopadłym do kręgosłupa oraz drenaż w liniach pachowych i dołów pachowych.
Drenaż limfatyczny jest zabiegiem, który można zastosować u wielu osób, które mają problem z obrzękami różnego pochodzenia, bądź po przebytych chorobach. Zdaniem A. Zborowskiego wskazaniami do wykonania drenażu limfatycznego są wszystkie wskazania do wykonania klasycznego masażu, głównie wtedy, kiedy danej osobie towarzyszą obrzęki, wysięki czy zmiany skórne. Specjaliści podkreślają, że do podstawowych wskazań wykonania masażu zaliczyć można:
Obrzęki tłuszczowe oraz obrzęki limfo statyczne
Obrzęki pozabiegowe oraz obrzezki pourazowe np. po mastektomii czy operacji tarczycy
Obrzęki, jak i zastoje limfatyczne (pierwotne oraz wtórne)
Choroby metaboliczne i onkologiczne (niektóre rodzaje)
Cukrzyca
Zmiany troficzne skóry np. wysięki
Choroby zwyrodnieniowe stawów
Wspomaganie procesu redukcji cellulitu i procesu odchudzania
Wsparcie funkcjonowanie układu odpornościowego
Usprawnienie regeneracji powysiłkowej (głównie u sportowców)
Oczyszczenie organizmu z toksyn
Drenaż limfatyczny należy do bezpiecznych zabiegów a przeciwwskazania z nim związane mają charakter zapobiegawczy. Masaż należy wykonywać zgodnie ze wskazaniami, jak i przeciwwskazaniami z nim związanymi. Istotne jest więc ustalenie z lekarzem możliwości, jak i sposobu wykonania zabiegu. Przeciwwskazaniami do wykonywania drenażu limfatycznego są w szczególności:
Obrzęki oraz wysięki w przebiegu ostrych stanów zapalnych, chorobach zakaźnych i nowotworowych
Ostre zapalenie tkanki podskórnej oraz stany zapalne żył
Zakrzepica
Zaawansowana miażdżyca
Ostry przebieg chorób wirusowych i bakteryjnych
Wysoka gorączka
Określone choroby skóry np. ostry stan grzybiczy
Otwarte rany na skórze
Epilepsja
Niewydolność krążenia oraz niewyrównana niewydolność serca
Patologia ciąży (Należy podkreślić, iż drenaż limfatyczny w ciąży przebiegającej w sposób prawidłowy jest bezpieczny i nie stanowi sam w sobie przeciwwskazania. Należy jednak wykonywać zabieg zachowując szczególną ostrożność.)
Literatura:
Földi M., Strößenreuther R., Podstawy manualnego drenażu limfatycznego., Woźniewski M.(red.), 2012.
Mucha D., Drenaż limfatyczny w terapii obrzękowej, kosmetyce i odnowie biologicznej., 2010.
Tomson D., Schuchhardt Ch., Drenaż limfatyczny. Teoria, techniki podstawowe i specjalistyczne oraz fizjoterapia przeciwobrzękowa., Taradaj K. (red.), 2018.
Shim J., Kim S, Effects of manual lymph drainage of the neck on EEG in subjects with psychological stress, Phys Ther Sci, 2014.
Hsiao P., Liu J., Lin C., Risk of breast cancer recurrence in patients receiving manual lymphatic drainage: a hospital-based cohort study, Ther Clin Risk Manag, 2015.
Zborowski A., Drenaż limfatyczny., 2017.
Szuper W., Wykonywanie drenażu limfatycznego., 2007.
Fiodorenko-Dumas Ż., Paprocka-Borowicz M., Dumas I., Kołcz-Trzęsicka A., Jakość życia i stan zdrowia u pacjentów z obrzękiem kończyn dolnych., Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2012.
